Na današnji dan
Dogodilo se na dan 5. septembar/rujan
1
1.1
2.1
3.1
4.1
5.1
6.1
7.1
8.1
9.1
10.1
11.1
12.1
13.1
14.1
15.1
16.1
17.1
18.1
19.1
20.1
21.1
22.1
23.1
24.1
25.1
26.1
27.1
28.1
29.1
30.1
31.1
2
1.2
2.2
3.2
4.2
5.2
6.2
7.2
8.2
9.2
10.2
11.2
12.2
13.2
14.2
15.2
16.2
17.2
18.2
19.2
20.2
21.2
22.2
23.2
24.2
25.2
26.2
27.2
28.2
29.2
3
1.3
2.3
3.3
4.3
5.3
6.3
7.3
8.3
9.3
10.3
11.3
12.3
13.3
14.3
15.3
16.3
17.3
18.3
19.3
20.3
21.3
22.3
23.3
24.3
25.3
26.3
27.3
28.3
29.3
30.3
31.3
4
1.4
2.4
3.4
4.4
5.4
6.4
7.4
8.4
9.4
10.4
11.4
12.4
13.4
14.4
15.4
16.4
17.4
18.4
19.4
20.4
21.4
22.4
23.4
24.4
25.4
26.4
27.4
28.4
29.4
30.4
5
1.5
2.5
3.5
4.5
5.5
6.5
7.5
8.5
9.5
10.5
11.5
12.5
13.5
14.5
15.5
16.5
17.5
18.5
19.5
20.5
21.5
22.5
23.5
24.5
25.5
26.5
27.5
28.5
29.5
30.5
31.5
6
1.6
2.6
3.6
4.6
5.6
6.6
7.6
8.6
9.6
10.6
11.6
12.6
13.6
14.6
15.6
16.6
17.6
18.6
19.6
20.6
21.6
22.6
23.6
24.6
25.6
26.6
27.6
28.6
29.6
30.6
7
1.7
2.7
3.7
4.7
5.7
6.7
7.7
8.7
9.7
10.7
11.7
12.7
13.7
14.7
15.7
16.7
17.7
18.7
19.7
20.7
21.7
22.7
23.7
24.7
25.7
26.7
27.7
28.7
29.7
30.7
31.7
8
1.8
2.8
3.8
4.8
5.8
6.8
7.8
8.8
9.8
10.8
11.8
12.8
13.8
14.8
15.8
16.8
17.8
18.8
19.8
20.8
21.8
22.8
23.8
24.8
25.8
26.8
27.8
28.8
29.8
30.8
31.8
9
1.9
2.9
3.9
4.9
5.9
6.9
7.9
8.9
9.9
10.9
11.9
12.9
13.9
14.9
15.9
16.9
17.9
18.9
19.9
20.9
21.9
22.9
23.9
24.9
25.9
26.9
27.9
28.9
29.9
30.9
10
1.10
2.10
3.10
4.10
5.10
6.10
7.10
8.10
9.10
10.10
11.10
12.10
13.10
14.10
15.10
16.10
17.10
18.10
19.10
20.10
21.10
22.10
23.10
24.10
25.10
26.10
27.10
28.10
29.10
30.10
31.10
11
1.11
2.11
3.11
4.11
5.11
6.11
7.11
8.11
9.11
10.11
11.11
12.11
13.11
14.11
15.11
16.11
17.11
18.11
19.11
20.11
21.11
22.11
23.11
24.11
25.11
26.11
27.11
28.11
29.11
30.11
12
1.12
2.12
3.12
4.12
5.12
6.12
7.12
8.12
9.12
10.12
11.12
12.12
13.12
14.12
15.12
16.12
17.12
18.12
19.12
20.12
21.12
22.12
23.12
24.12
25.12
26.12
27.12
28.12
29.12
30.12
31.12
Prethodni dan (4.9)
-
Na dan (5.9)
-
Sledeći dan (6.9)
Događaji na dan 5. septembar/rujan
1514.
-
Turski sultan Selim I ušao je u Tabriz u Persiji.
1600.
-
Poveljom engleske kraljice Elizabete osnovana je „Istočnoindijska kompanija“ koja je dobila monopol na trgovinu sa Istokom, čime je počela britanska trgovačka, a potom i kolonijalna ekspanzija na indijskom potkontinentu.
1774.
-
U Philadelphiji je počeo prvi kontinentalni kongres sjevernoameričkih kolonija Velike Britanije na kojem su izaslanici učvrstili odbijanje londonskoga carinskog zakona i pozvali na nastavak bojkota britanske robe. Takvi će odnosi dovesti 1775. godine do početka američkog rata za neovisnost.
1800.
-
Britanci pod komandom admirala Nelsona preuzeli su od Francuza Maltu. Pariskim mirom 1814. Britanija je i zvanično dobila Maltu koja je postala važna britanska baza na putu prema Indiji.
1864.
-
Flote Velike Britanije, Francuske i Holandije napale su Japance u tesnacu Šimonoseki, za odmazdu zbog odluke Japana da zatvori svoje luke i istera strance.
1866.
-
Na otvorenju (blagoslovu) nove berlinske sinagoge sudjelovao je pruski premijer Otto von Bismarck. Građevina je podignuta prema uzoru na maursku arhitekturu i mogla je primiti 3000 vjernika, a predstavljala je izraz židovske samosvijesti u tzv. doba utemeljenja Njemačke.
1869.
-
Položen kamen temeljac za dvorac Neuschwanstein.
1905.
-
Mirom u Portsmutu (Nju Hempšir), uz posredovanje američkog predsednika Teodora Ruzvelta završen je Rusko-japanski rat. Rusija je predala Japanu Port Artur i priznala japanske interese u Koreji.
1939.
-
Drugi svjetski rat: SAD su proglasile neutralnost u Drugom svetskom ratu, ali su kasnije zakonima „Cash and Carry“ (Plati pa nosi) i „Leand-Lesa Act“, (Zakon o zajmu i najmu) pomagali oružjem savezničke snage. Amerikanci su ušli u rat 7. decembra 1941. kada su japanske trupe napale američku pomorsku bazu Perl Harbur.
1960.
-
Predsednik Konga (Zaira) Žozef Kasavubu smenio je vođu nacionalno-oslobodilačkog pokreta i prvog kongoanskog premijera Patrisa Lumumbu.
1972.
-
Upad palestinskih terorista iz organizacije Crni septembar u olimpijsko selo, tijekom održavanja Olimpijskih igara u Münchenu, ubojstvo dvojice izraelskih sportaša i početak krvave talačke krize.
1977.
-
Zapadnonemački teroristi su oteli predsednika Federacije zapadnonemačke industrije Hansa Martina Šlejera, čije je telo pronađeno 19. oktobra 1977. u Francuskoj.
1980.
-
U Švicarskoj je pušten u promet najduži tunel na svijetu, 16,3 kilometara dugačak put kroz alpski masiv St. Gotthard. Tom betonskom cijevi putovanje sa sjevera Švicarske prema jugu skraćeno je oko dva sata.
1990.
-
Premijeri Severne i Južne Koreje susreli su se u Seulu, na prvim zvaničnim razgovorima na visokom nivou između dveju zemalja podeljenih posle Korejskog rata 1953.
1995.
-
Francuska je izvela prvu u seriji atomskih proba na pacifičkom ostrvu Mururoa, što je izazvalo osudu širom sveta i masovne proteste, posebno u Australiji i na Tahitiju.
2001.
-
Državni tužilac Perua podigao je optužnicu protiv bivšeg predsednika Alberta Fudžimorija zbog umešanosti u dva masakra koje su izvršili paramilitarni odredi ranih devedesetih.
2008.
-
Tomislav Nikolić podneo ostavku na dužnost zamenika predsednika Srpske radikalne stranke i šefa poslaničke grupe SRS u Skupštini Srbije, nakon što je Predsednički kolegijum stranke odlučio da SRS glasa protiv Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju sa Evropskom unijom.
2013.
-
U norveškom Tromsøu završen Svjetski šahovski kup 2013. Na turniru je pobijedio ruski velemajstor Vladimir Kramnik.
Rođeni na dan 5. septembar/rujan
1187.
-
Rođen Luj VIII (zvani Lav), francuski kralj.
1568.
-
Rođen Tommaso Campanella, italijanski filozof.
1638.
-
Rođen Luj XIV, francuski kralj.
1733.
-
Rođen Christoph Martin Wieland, njemački pjesnik.
1735.
-
Rođen Johann Christian Bach, njemački kompozitor.
1764.
-
Rođena Henriette Herz, jevrejska književnica.
1791.
-
Rođen Giacomo Meyerbeer, njemački kompozitor.
1829.
-
Rođen Lester Allan Pelton, izumitelj Peltonove turbine.
1847.
-
Rođen Jesse James, američki bandit.
1847.
-
Rođena Marija Jambrišak, hrvatska prosvjetna djelatnica i književnica.
1872.
-
Rođen Carl Friedrich von Siemens, njemački industrijalac.
1885.
-
Rođen Uzeir Gadžibekov, azerbejdžanski kompozitor.
1888.
-
Rođen Sarvepalli Radhakrishnan, indijski filozof, političar i državnik.
1902.
-
Rođen Daril F. Zanuk, američki filmski producent, scenarista, reditelj i glumac.
1912.
-
Rođen John Cage, američki kompozitor.
1929.
-
Rođen Andrijan Grigorjevič Nikolajev, sovjetski kosmonaut.
1940.
-
Rođen Raquel Welch, američka glumica.
1942.
-
Rođen Nikola Kallay, hrvatski kemičar, akademik HAZU.
1942.
-
Rođen Verner Hercog, nemački reditelj.
1944.
-
Rođen Dario Bellezza, italijanski pesnik i pisac.
1946.
-
Rođen Fredi Merkuri (engl. Freddie Mercury), rođen kao Farok Bulsara (engl. Farrokh Bulsara), britanski pjevač (Queen).
1948.
-
Rođen Benita Ferrero-Waldner, austrijska političarka.
1948.
-
Rođen Efraim Zurof je izraelski istoričar američkog porekla, koji igra važnu ulogu u otkrivanju nacista.
1951.
-
Rođen Majkl Kiton (engl. Michael Keaton), punim imenom Majkl Džon Daglas (engl. Michael John Douglas), američki glumac.
1951.
-
Rođen Paul Brajtner (njem. Paul Breitner), njemački fudbaler.
1952.
-
Rođen Zdravko Rađenović, jugoslovenski rukometaš.
1966.
-
Rođen Milinko Pantić, srpski fudbaler.
1967.
-
Rođen Jane Sixsmith, engleska igračica hokeja na travi.
1967.
-
Rođen Nikola Kojo, srpski glumac.
1969.
-
Rođen Leonardo Nasimento de Araužo (port. Leonardo Nascimento de Araújo), brazilski fudbalski reprezentativac i trener.
1969.
-
Rođen Predrag „Pepi” Smiljković, srpski pozorišni, televizijski i filmski glumac.
1973.
-
Rođena Rouz Makgauan (engl. Rose McGowan), američka tv i filmska glumica.
1979.
-
Rođen Žilijen Lizeru (franc. Julien Lizeroux), francuski alpski skijaš.
1979.
-
Rođen Džon Kerju (norv. John Carew), norveški fudbaler.
1983.
-
Rođen Arnela Odžaković, bosanskohercegovačka karatistkinja.
1985.
-
Rođen Dario Jertec, hrvatski fudbaler.
1987.
-
Rođen Admir Ćatović, bosanskohercegovački fudbaler.
1990.
-
Rođena Kim Yuna, južnokorejska klizačica.
Umrli na dan 5. septembar/rujan
1849.
-
Umro Antun Nemčić, hrvatski književnik.
1857.
-
Umro Ogist Kont (franc. Auguste Comte), francuski matematičar, filozof i mislilac, koji je prvi smislio riječ sociologija.
1876.
-
Poginuo Major Mihailo Ilić, srpski vojskovođa, ratnik, vojni pisac, naučnik i prevodilac, u borbama na Javoru kod Ivanjice u Prvom srpsko-turskom ratu.
1902.
-
Umro Rudolf Ludvig Karl Virhov (njem. Rudolf Ludwig Karl Virchow), njemački fiziolog, patolog, biolog i političar.
1906.
-
Umro Ludvig Bolcman (engl. Ludwig Boltzmann), austrijski fizičar.
1991.
-
Ubio se Željko Sabol, hrvatski književnik, slikar, tekstopisac i autor šansona, likovni kritičar, leksikograf i istoričar umjetnosti.
1997.
-
Umrla misionarka Majka Tereza, koja je u Kalkuti 1950. osnovala družbu „Sestre misionarke ljubavi“. Oko 2000 redovnica raznih nacionalnosti posvetile su se siromašnim, bolesnim i umirućim ljudim (posebno gubavcima) u Indiji i na svim kontinetima. Dobitnik je Nobelove nagrade za mir 1979.
2000.
-
Umro Slavko Leovac, srpski književnik, književni kritičar, istoričar, predsednik Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske i član Senata Republike Srpske.
Sveci pravoslavne crkve na dan 5. septembar/rujan
-
Sveti sveštenomučenik Irinej, episkop lionski.
-
Sveti mučenik Lup.
-
Sveti sveštenomučenik Potin, episkop lionski.
-
Sveti Viktor.
-
Sveti Alban Britanski.
-
Sveti prepodobni Evtihije i Florentije.
-
Sveti sveštenomučenik Kalinik Patrijarh carigradski.
-
Sveti Antonije mitropolit Sardski.
-
Svetih tridesetosam mučenika trakijskih.
-
Sveti prepodobni Nikola Sikeliot.
Sveci katoličke crkve na dan 5. septembar/rujan
-
Sveta Majka Terezija iz Kalkute, djevica i utemeljiteljica.
-
Blaženi Ivan iz Siponta, opat.
-
Blaženi Gulijelmo Browne, mučenik.
Prethodni dan (4.9)
-
Na dan (5.9)
-
Sledeći dan (6.9)
Na današnji dan
